زاویه یاب دریایی/Marine Angle Finder/Sextant

زاویه یاب دریایی ( Sextant ) ابزاری است که به طور عمده برای سنجش زاویه در دریا استفاده می شود.قوس این ابزار یک ششم دایره به عبارتی 60 درجه است و می تواند زاویه ها را تا 120 درجه اندازه گیری کند امّا به طور عملی قوس این ابزار کمی بیش از 60 درجه است و بنابراین زاویه قابل اندازه گیری آن حدود 130 درجه است. 

از این ابزار برای اندازه گیری موارد زیر استفاده می شود:

زاویه افقی

زاویه عمودی

ارتفاع

اصول و قواعد زاویه یاب:

1.     هنگامی که پرتو نور توسط آینه منعکس می شود،زاویه این پرتو با زاویه اشعه منعکس شده برابر خواهد بود.

2.     زمانی که پرتو نور توسط دو آینه منعکس شود، زاویه بین پرتو بازتابی و پرتو منعکس شده دو برابر زاویه بین آینه ها خواهد بود.

انواع خطاهای زاوبه یاب

خطاهای قابل تنظیم

خطاهای غیر قابل تنظیم

خطاهای قابل تنظیم :

خطای عمودی: این خطا زمانی رخ می دهد که شاخص شیشه ای این ابزار بر سطح آن عمود نباشد.این امر زمانی رخ می هد که شیشه ی نمایشی بر صفحه ی آن عمود نباشد.برای بررسی این موضوع، نوار شاخص را در محدوده وسط قوس بچرخانید و ابزار را به صورت افقی نگه دارید، تا زمانی که قوس زاویه یاب و بازتاب آن به طور هم زمان در آینه شاخص دیده شوند، به آینه شاخص نگاه کنید،اگر هم تراز باشند خطایی وجود ندارد،اگر نه،تا زمانی که هم تراز شوند پیچ تنظیمات را در پشت شیشه شاخص بچرخانید.

خطای جانبی: این خطا زمانی به وجود می آید که شیشه افقی بر سطح آن عمود نباشد.نوار شاخص را در صفر درجه ببندید.زاویه یاب را به صورت افقی نگه دارید.در حالی که به بدنه آن نگاه می کنید میکرومتر را بچرخانید.تصویر منعکس شده از بدنه،از بالا و پایین به صورت مستقیم حرکت می کند و باید دقیقاً از روی آن عبور کند.اگر تصویر منعکس شده از سمت چپ یا راست تصویر به صورت مستقیم عبور کند، خطای جانبی وجود دارد.می توان با چرخاندن پیچ تنظیم دوم (پیچ بالا در پشت شیشه افقی) این خطا از بین برد.

خطای شاخص: زمانی که شاخص در زاویه صفر درجه تنظیم شده باشد اگر آینه شاخص و شیشه افقی دقیقاً با یکدیگر موازی نباشند این خطا رخ خواهد داد.شاخص را در صفر درجه تنظیم کنید،زاویه یاب را به صورت افقی نگه دارید.تصویر منعکس شده و تصویر مسقیم باید در یک خط کامل ظاهر شوند. اگر نه،تا زمانی که دقیقاً هماهنگ شوند میکرومتر را بچرخانید.

خطا کمیتی: این خطا زمانی به وجود می آید که محور تلسکوپ با سطح ابزار موازی نباشد. تلسکوپ به گونه ای به زاویه یاب چسبیده است که نمی تواند حرکت کند.

خطا غیر قابل تنظیم:

خطای محوری: زمانی رخ می دهد که نوار شاخص در مرکز هندسی قوس قرار نگرفته باشد. این امر می تواند به علت نقص در تولید یا بی دقتی در نحوه نگه داری به وجود آید.

خطا های نوری: این گونه خطاها ناشی از انحراف های موجود در لنز تلسکوپ یا آینه ها است.

نکاتی که هنگام استفاده از زاویه یاب باید رعایت شود:

همیشه قبل از استفاده خطاها را بررسی کنید.

هنگام استفاده،زاویه یاب را ثابت نگه دارید.

تا جایی که می توانید نزدیک به خط مرکزی کشتی قرار بگیرید.

هنگام مشاهده آفتاب از سایه بان تیره مناسبی استفاده کنید.

ارتفاع ستارگان و سیارات باید در نیمه شب اندازه گیری شود.

نحوه مراقبت و نگهداری:

1-     هنگام استفاده فشار زیادی به آن وارد نکنید.

2-     هرگز به قوس آن دست نزنید.

3-     آینه ها و شیشه ها باید با پارچه نرم تمیز شوند.

4-     بعد از هر بار استفاده به آرامی آینه شاخص،و شیشه افقی را پاک کنید.

5-     دستگاه را در معرض نور آفتاب قرار ندهید.