اسکله ها/Piers,jetty,quay..

در گذشته قبل از این که اسکله ها به گردشگاه های ساحلی تبدیل شوند در واقع بیشتر درباراندازها کاربرد داشتند.هدف اصلی از احداث بنادر،به طبع ایجاد ارتباط موثر وایمن بین ترابری دریایی وحمل و نقل زمینی است.در کشورهایی مانند ایران که دارای مرزهای آبی قابل توجهی است،برای احداث یک بندر دلایل متعدد و مهمی وجود دارد تا از سازه های دریایی مختلف جهت تسهیلات،بندری استفاده گردد.یکی از این تسهیلات اسکله (یا سازهای پهلوگیری) است که از قرنها پیش مورد استفاده بشر قرار گرفته است.

در ایران از قدیمی ترین اسکله ها می توان اسکله "غزاله" در بندر امام را نام برد که بیش از 150 سال قدمت دارد و از طولانی ترین اسکله ها در جهان می توان به اسکله "پرگرسو" در ایالت مکزیک یوکاتان نام برم برد.این اسکله که در خلیج مکزیک به طول حدود 6.5 کلیومتر واقع شده است از بتن مسلح ساخته شده که بیشتر شبیه پلی به سرزمین های دور است.طول زیاداین پل به این دلیل است که به کشتی های بزرگ در ساحل بسیار که عمق یوکاتان اجازه ورود دهد.

اسکله "پرگرسو" اولین سازه بتنی جهان است که فولاد ضد زنگ حاوی نیکل ساخته شده است.و با وجود درجه نسبتا ضعیف بتن استفاده شده اسکله در محیط خشن دریا مقاومت کرده است و مدت 70 سال است که بدون تعمیر اساسی مقاومت کرده است.اسکله ها در واقع سازه ای دریایی هستند که به منظور پهلوگیری و مهار کشتی جهت بارگیری و باراندازی کالا ساخته می شوند و معمولا در درون حوضچه بنادر که مکانی ایمنی در جهت بر خورد امواج آب و طوفان است ساخته می گردند.

اسکله ها درهر بندر سه نقش دارند:

*تامین پهلوگیری و تکیه گاه مناسب برای کشتی ها و تسهیلات بندری

*تامین رابطه بین کشتی و خشکی

*نقش دیوار نگهبان برای خاک ریزی پست اسکله.

اسکله ها را در ادبیات مهندسی دریا می توان به چند دسته تقسیم کرد:

الف-اسکله سبک یا موازی (wharf)

ب-اسکله ساحلی (Quay)

ج- اسکله کوتاه (Pier)

د- اسکله بلند (Jetty)

*اسکله سبک (سبک اسکله):

سازه ای است در امتداد و متصل به ساحل دریا یا رودخانه و برای پهلوگیری و بارگیری شناورها.اسکله های سبک ممکن است دارای انبار هم باشد. در برخی کشورها بر روی سبک اسکله ها یا در امتداد آنها ساختمان سازی نیز شده است.

*اسکله ساحلی (ساحلی اسکله):

سازه ای توپر است که در امتداد آبراه،قابل کشتی رانی است و کشتی ها برای تخلیه و بارگیری در آن پهلو می گیرند.

*اسکله کوتاه (کوتاه اسکله):

سازه ای است کوتاه و معمولا عمود بر ساحل،جهت پهلوگیری قایق ها و شناورها

*اسکله بلند (بلند اسکله):سازه ای است پیشرفته در دریا جهت پهلوگیری کشتی های بزرگ و همچنین حفاظت از بندر جهت صدمات ناشی از امواج.

امروزه با پیشرفت علم و تکنولوژی و توسعه صنایع دریایی در جهان از اسکله ها علاوه بر استفاده های اقتصادی از جهت گردشگری-تفریحی نیز مورد توجه هستند و کشورهای مختلف با توسعه این سازه ها از آنها جهت رونق اقتصادی و خلق در آمدزایی بندرها استفاده می کنند. در این جا به چند ساحل و اسکله شگفت انگیز گردشگردی،تفریحی جهان اشاره می شود:

 اسکله شونینگن / Scheveingen

این اسکله در شهر شونینگن هلند در نزدیکی شهر لاهه واقع شده است و در دو سطح ساخته شده که دارای طراحی خاص است و قسمتهای پایانی این اسکله چندین مغازه، رستوران و محلی برای برگزاری جشن و اجتماعات وجود دارد.همچنین یک برج به ارتفاع 60 متر با تجهیزات بانجی جامپینگ، از دیگر امکانات آن است.

اسکله راید / Ryde

از قدیمی ترین اسکله های تفریحی در دنیا است که در شهر راید در جزیره وایت /isle of wight  و به دور از سواحل جنوبی انگلستان واقع  گردیده است و گردشگران می توانند با اتومبیل این اسکله را طی کنند.

اسکله بلانکنبرگ / Blankenberge

این اسکله در کشور بلژیک در سال 1933 از بتن ساخته ساخته شده و اولین اسکله تفریحی بوده که بر روی سواحل آتلانتیک در قاره اروپا ساخته شده است.

اسکله گستروپ سی باث /Kastrup Sea Bath

این اسکله بخشی از پارک ساحلی گستروپ است که در سواحل شرقی جزیره Amager   کپنهاگ دانمارک واقع شده است.

اسکله سنت پتزبورگ /St. Petersburg

این اسکله از جاذبه های گردشگری خاص در خلیج تامیا (Tampa)در شهر سنت پترزبورگ فلوریدا در آمریکا است. از ویژگی های بارز این اسکله،در چند سال گذشته تخریب شد و به جای آن اسکله مدرن تری در حال ساخت است.

سیستم های کلی اسکله و روش های طرح و اجرای سازه ای آنها نیز مختلف است که برخی از مهم ترین آنها عبارتند از:

اسکله های شمع و عرشه:

این نوع اسکله در نواحی دارای خاک نسبتا سست مطلوب تر بوده و در این حالت بار ناشی از سازه توسط نفوذ عناصر باربر (شمع) در خاک بر لایه های زیرین منتقل می شود.مصالح سازنده این نوع اسکله عمدتا بتنی یا فولادی یا ترکیبی از آن است که با توجه به بافت زمین شناسی در نواحی ساحلی مختلف آنها را احداث می کنند.

اسکله های سپری:

این نوع اسکله به وسیله کوبیدن سپر به عنوان عناصر باربر و پرکردن پشت سپر از مصالحی مانند خاک و احداث عرشه ساخته می شوند.سپرهای مورداستفاده می توانند بتنی،فولادی و یا حتی چوبی باشند.

اسکله های وزنی:

این اسکله ها در خاکهای سخت که دارای باربری و قابلیت طرح و اجرای مناسبی هستند احداث می شوند.اسکله های وزنی به وسیله بلوکها یی که غالبا بتون هستند احداث می شوند.

در این متن سعی بر آن شد تا حدودی در مورد اسکله ها و نوع سازه های برخی از آنها بیان شود.هر چند که اسکله ها بر حسب موارد کاربرد آنها به دسته های مختلف دیگری مانند اسکله های صیادی،نفتی،باربری و کانتینری،فله بر و ... تقسیم می گردند.که خود حوزه های پژوهشی و مهندسی بیشتری را در بر می گیرد.