Compase Rose

برای اولین بار درباره Composs Rose چیزی های نوشته می شود تا فرهنگ و علم دریانوردی ایرانی در زمان مکانی که قبلا داشته رو نمای شود احتمالا زیاد ایرانیها قبلا قاره های کشف شده را کشف کرده بودن ولی متاسفانه آنها نتوانستند به سرزمین اصلی خود یعنی ایران بر گردند برای آشنایی Composs Rose  سری به تاریخ قدیم ایران میزینم همانطور که از اسم Composs Rose  مشخص است از ترکیب دو اسم می باشد متاسفانه فرهنگسرای زبان فارسی در این زمانه خیلی خیلی ضعیف کار می کند بر می گردیم به داستان Composs Rose 

گل نیلوفر

گل نیلوفر در نزد هندوها نماد زمین و کشورهای جهان است جایگاه کوتاه کهن مرد، نزد هند وها همانند کوه هوگر یا دیرک ایرانی در میان جهان است.بندهش: و یا آفرینش دانشنامه ای از دوران کهن درباره ریشه و بن آب ها ، رودها، کوه ها، انواع زمین، گیاهان، جانوانوران، میوه ها و ...

کنباص یا باد نما

کنباص یا گلباد برای راهیابی در دریاها با استفاده از جهت باد به جای قطب نما کنباص یا بادنما (گلباد) در دریانوری باستان

کنباص یا گلباد دایره ایست که در قدیم بادهای غالب دریانوردی پیرامون آن نقش بسته بود و دریانوردان به جای قطب نما از آن استفاده می گردند. ابن خلرون در جلد نخست مقدمه تاریخ العبرص 99 می فرماید:

دریانوردان، بادبان را طوری در مقابل باد قرار می دهند که کشتی را در همان سوی به حرکت در می آورد و این مطابق قوانینی است که دریانوردان از آن آگاهی دارند. و در نقشه ها، وزشگاههای بادها و گذرگاهها ترسیم می شود و آنرا کنباص می نامند و در سفرها به آن اطمینان می کنید

یادآوری برای دوستان گرامی اینکه: واژه " باص" همان باد فارسی است چرا که زبان دری فارسی هرگاه پیش از دال حرف صدادار قرار گیرد دال تبدیل به ذال می شود مانند گنبد که آنرا گنبد نیز می نوشتند یا باد که آنرا باذ می نامند یا خدای که آنرا خذای می نوشتند اما وقتی واژه به می شده گاهی دال به ص یا س تبدیل میشده مانند آنکه باذ با باص تغییر یافته است.به هر روی همین واژه کنباص عیناً از صورت معروف آن به انگلیسی وارد شده و به صورت Compass  به معنی قطب نما و پرگار در آمده است در آلمانی این واژه به صورت Compssarte در آمده است.

نتیجه آنکه الفبای دریانوردی را ابتدا اعراب از ایرانیان آموخته و در دروه اسلامی این دانش با اصطلاحات آن به اروپاییان منتقل گردیده است. در تصویر کنباص یا گلباد را که در کتاب بحریه پیری رییس در ابتدای قرن 16 نگاشته شده می بینید ( به نقشه کامل در میان گلباد دقت فرمایید!)

یادآوری نقشه گلباد در طراحی بنادر نقش اصلی را بازی می کند اگر به اصول نقشه گلباد وارد نباشید و بندری را بدون نقشه گلباد طراحی کنید با پدیده رسوب در بندر مواجب میشوید.

Compass Rose (قطب نمای گل رز) به زبان ساده یک نقشه است که در کابین کاپیتان قرار دارد این نقشه های دارای یک مقیاس خطی می باشند درباره مقیاس خطی قبلا در همین وبلاگ توضیح دادم با یک تفاوت روی نقشه قطب نما هم چاپ شده هست با توجه به شرایط اقلیمی آب و هوا کاغذ نقشه دارای مقیاس خطی و قطب نما می باشد در صورت کوچک شدن کاغذ آنها هم به همان نصب کوچک یا بزرگ می شوند و با پرگار و خط کش موقعیت کشتی را مشخص می کنند.

این نقشه تمام تاسیسات زیردریا از قبیل خطوط لوله گذاری شد را هم مشخص کرد خطوط کشترانی ها مشخص و... و توسط یک شرکت انگلیسی هر دوسال به تمام سازمان کشترانی و دریانوردی کشورها ارایه می شود امروز compass rose به صورت یک نرم افزارالکترونیک روی مانیتور کابین کاپیتان قرار دارد.

Compass rose

A compass rose, sometimes called a Wind rose, or Rose of the Winds